Zabawa fizyczna uruchamia wiele części ciała i mózgu, poczynając od ciała migdałowatego, które przetwarza emocje, przez móżdżek, który radzi sobie ze złożonymi zdolnościami motorycznymi, kończąc na korze przedczołowej, odpowiedzialnej za sądy oparte na analizie kontekstu sytuacyjnego. Oznacza to, że każda chwila przeznaczona na siłowanie się z dzieckiem ma dobroczynne oddziaływanie na ciało i umysł, wznosząc się nawet na najwyższe poziomy ludzkiego ducha: honor, prawość, uprzejmość i współpracę.
Cohen i DeBenedet w książce Siłowanki. Dzikie harce, których potrzebuje każda rodzina piszą, że niesforna, fizyczna i interaktywna zabawa to taka, która w królestwie zwierząt występuje najczęściej. Jest obecna u każdego gatunku ssaków i u wielu niessaków. Oprócz ludzi, bawią również kotowate, psowate, małpy, ssaki naczelne, gryzonie, słonie i walenie.
Jaak Panksepp, twórca neuropsychoanalizy opisał teorię podstawowych systemów emocjonalnych. których zadaniem jest zaspokojenie potrzeb i ochrona przed zagrożeniami w środowisku zewnętrznym. Wyróżnił siedem systemów emocjonalnych, są one takie same dla wszystkich ludzi i zwierząt. To, co różni ludzi i zwierzęta to sposób poznawczego opracowania treści emocjonalnych. Wśród podstawowych systemów emocjonalnych Panksepp wyróżnił:
- poszukiwanie
- wściekłość
- smutek
- pożądanie
- opieka
- lęk
- zabawa
System play to system fizycznie angażujący społecznie, to w jego ramach pojawiają się wzorce interakcji społecznej. Aktywacja tego systemu jest przyjemna. Przejawia się we wszelkiej zabawie, siłowankach, baraszkowaniu z dziećmi. Ważną rolę odgrywa tu też kontakt fizyczny poprzez skórę, która stanowi niejako narząd poznania społecznego. To w wyniku kontaktu bezpośredniego wytwarza się również oksytocyna zwana hormonem więzi społecznych.
O zabawie i jej dobroczynnym wpływie na wiele aspektów życia dziecka pisano już wiele. Wciąż jednak nie doceniamy jej wagi. Pellegrini udowadniał wpływ tego, jak dziecko radzi sobie na placu zabaw, na późniejsze wyniki w nauce w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Zaobserwował, że swobodna zabawa, a zwłaszcza taka, która pozostaje otwarta na wszelkie przepychanki, udawane bijatyki i siłowanki, działa na korzyść dziecka na każdym polu, poczynając od wyników sprawdzianów i na relacjach z rówieśnikami w szkole kończąc.
Wspomniany już wyżej Panksepp również podziela opinię, że zabawy, szczególnie przepychanki, ułatwiają kreatywność i nieszablonowe myślenie, poprawiają proces uczenia się. Dzieci inwestują w zabawę wszelkie zasoby, emocje i możliwości, jakie posiadają. Zabawa ułatwia uczenie i równocześnie jest sposobem na naukę otaczającego świata i relacji z innym, ugruntowuje więź z bliskimi, uczy zaufania. Pomaga przepracować trudne emocje, daje ujście napięciu. Harlow odkrył, że te rezusy*, które nie wchodziły w siłowanki z innymi (często bardzo agresywne w swym charakterze), miały w dorosłości trudność, by dobrać się w parę.
Badacze (Panksepp, Bekoff, Pierce) zwracają również uwagę, że możliwość zamiany ról w trakcie siłowanek rozwija zdolności dobrego przywództwa i negocjacji. Pozwalają one wyzbyć się różnic i nierówności. Są również profilaktyką agresji, a nie, jak myślą niektórzy rodzice, jej przyczyną. To właśnie możliwość odegrania wszelkich trudności podczas zabawy swobodnej, szczególnie siłowanek, jest gwarantem uniknięcia przemocy w relacjach międzyludzkich. Co więcej, zabawa zapewnia mózgowi rozwój na każdym etapie życia - również w podeszłym wieku. Chroni mózg przed chorobami neurodegeneracyjnymi.
"Zabawa to główne medium dziecięcej komunikacji". Jeśli Waszym pragnieniem jest być blisko dziecka, usiądźcie z nim na dywanie i zacznijcie rozmowę w jego języku.
* rezus - wąskonosa małpa z grupy koczkodanów, żyjąca stadnie w południowej Azji; często pokazywana w ogrodach zoologicznych i wykorzystywana przy badaniach laboratoryjnych
Na podstawie:
materiały z konferencji Fundacji Mederi Trauma dziecięca, grudzień 2018
A.J. DeBenedet, L.J. Cohen Silowanki. Dziekie harce, których potrzebuje każda rodzina.
L.J. Cohen Rodzicielstwo przez zabawę
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz