WWD - wysoko wyjątkowe dziecko

O wysokiej wrażliwości można pisać wiele. Jej opisy są najczęściej związane z bezradnością i niezrozumieniem wobec dziecięcych zachowań. Ogromna emocjonalność połączona z wrażli-wością na bodźce i często dużą płaczliwością stanowi mieszankę, która potrafi wzbudzić strach nawet w najbardziej doświadczonych rodzicach. Z pomocą przychodzi Elaine Aron, która zachęca do zmiany perspektywy i odkrycia, że wysoka wrażliwość to w istocie ogromny atut człowieka.

Psycholożka i badaczka wysokiej wrażliwości wskazuje, że jest to cecha, która pozwala człowiekowi na głębsze przeżywanie i doświadczanie. Osoby wysoko wrażliwe dzięki aktywacji struktur w mózgu związanych ze świadomością lepiej, dokładniej i uważniej przyglądają się otoczeniu i czerpią z niego informacje. Dzięki swoim wyjątkowym zdolnościom potrafią z dużą empatią wczuć się w emocje drugiego człowieka. Wyłapują niuanse, które są często niewidoczne dla osób o przeciętnej wrażliwości. Co więcej, potrafią dostrzec uczucia drugiej osoby, nawet gdy ta osoba ich sobie nie uświadamia. Jednocześnie, w chwili ogromnego pobudzenia, a nawet przeciążenia WWD mogą mieć chwilowy problem w zidentyfikowaniu i zauważeniu potrzeb innych ludzi. Powracając do równowagi, na nowo nawiązują kontakt z tą wiedzą.

Każdy z nas wyposażony został w dwa systemy zlokalizowane w mózgu. Jeden jest odpowiedzialny za podejmowanie działań i inicjatywy, poszukiwanie nowości, drugi natomiast odpowiada za zatrzymanie się, nie podejmowanie działania. Ludzie różnią się między sobą częstotliwością aktywności tych systemów. Jedni podejmują wiele zachowań i działań, często ryzykownych i w przypadku powodzenia, czerpią korzyści. Inni kierują się w życiu systemem odwrotnym, czyli takim, który skłania ich do większej zachowawczości i przyjmowania pozycji obserwatora. Dzieci WWD w znakomitej większości wybierają aktywizację systemu "zatrzymaj się i sprawdź", choć i wśród nich znajdują się takie, które równie ochoczo korzystają z systemu "idź naprzód". Dodatkowo dzieci wysoko wrażliwe charakteryzuje większe ukrwienie prawej półkuli mózgowej - to właśnie w niej znajdują się struktury odpowiedzialne za wyobrażenia, emocje i pozawerbalne doświadczanie.

Jak zatem szlifować taki diament wysokiej wrażliwości? Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc:

- wsłuchiwanie się w emocje dziecka;

- wspieranie go w nazywaniu tych stanów;

- akceptowanie dziecka i jego ponadprzeciętnej wrażliwości;

- nieustawanie w próbach dostrojenia się do dziecka;

- wsparcie w budowaniu poczucia własnej wartości;

- szukanie obszarów, w których dziecko czuje się pewne i kompetentne;

- stwarzanie warunków do ekspresji emocji przy jednoczesnym podtrzymywaniu poczucia bezpieczeństwa.

Wszystkie te działania wzbogacają rodzica w jego poczuciu kompetencji i zrozumienia wobec dziecka. Wszelkie sposoby pomagają również dzieciom w ich rozwoju. Im lepiej rodzic rozumie przyczyny i źródła zachowań swojego dziecka, im większe ma rozeznanie w jego potrzebach, tym dziecko ma mniej problemów (Cameron, Hansen i Rosen, 1989; Sherber i Mc Devitt, 1998). Im troskliwszy jest opiekun, tym lepiej funkcjonuje wysoko wrażliwe dziecko. Megan R. Gunnar (1994) wraz ze współpracownikami z Uniwersytetu Minnesoty stwierdziła, że dziewięciomiesięczne, wysoko wrażliwe niemowlęta pozostawione na pół godziny pod opieką troskliwej opiekunki wykazywały znacznie mniejszy stres fizjologiczny w trakcie separacji od matek niż wtedy, gdy zostawiano je z mało troskliwymi opiekunkami.

Wpis powstał na podstawie: Elaine Aron, Wysoko wrażliwe dziecko. Jak je rozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie?

Czytaj więcej »

Wysoko wrażliwe dziecko - 4 ważne cechy

Termin wysokiej wrażliwości zaczyna nabierać coraz większej powszechności wśród rodziców i osób pracujących z dziećmi. Mam w sobie dużą wdzięczność, że Elaine Aron tak głęboko bada tę cechę, gdyż przyczynia się do znormalizowania zjawisk z nią związanych.

Aron w swych badaniach doszła do wniosku, że 15-20% osób jest wysoko wrażliwa, a to oznacza, że jest to jeden z wymiarów osobowości, taki jak ekstrawersja czy introwersja. Swoją drogą, wśród tych wysoko wrażliwych osób jest aż 30 % ekstrawertyków, co pokazuje, że nie tylko osoby o bogatym życiu wewnętrznym, skłaniające się ku sobie i swoim przeżyciom, ale również te kierujące się ku innym mogą odznaczać się tym wymiarem.

Aron wyróżnia cztery aspekty wysokiej wrażliwości i podkreśla, że wszystkie z nich powinny być obecne u dziecka wysoko wrażliwego.

• Głębokie przetwarzanie

Aron przytacza bardzo ciekawe badanie Jagiellowicz i współpracowników nad aktywnością mózgu dorosłych. W trakcie badania osoby porównywały dwa niewiele różniące się obrazki. Mózgi osób wysoko wrażliwych były o wiele bardziej aktywne w obszarach odpowiedzialnych za analizowanie złożoności i szczegółów w postrzeganiu niż mózgi osób pozbawionych tej cechy. Wydaje się, że mózgi wysoko wrażliwych są w stanie widzieć więcej, głębiej i wielowątkowo.

• Łatwość ulegania przestymulowaniu

Osoba, która jest bardziej świadoma wszystkiego, co się dzieje wewnątrz i na zewnątrz niej, i która dogłębniej to przetwarza, musi się męczyć psychicznie, a przez to i fizycznie [...] szybciej niż inni ludzie. Łatwość przestymulowania jest więc konsekwencją głębokiego przetwarzania bodźców zewnętrznych (hałas, światło, temperatura, tłok, kontakt z innymi ludźmi), ale i wewnętrznych (głód, ból, zmęczenie itp). Przejawia się ono wybuchami emocjonalnymi, rozregulowaniem. 

• Reaktywność emocjonalna

Osoby wysoko wrażliwe silniej reagują zarówno na pozytywne jak i negatywne doświadczenia. Ich wrażliwość emocjonalna łączy się empatią. W trakcie oglądania emocji innych ludzi w mózgu osób wysoko wrażliwych szczególnie aktywują się obszary związane ze świadomością. Można więc zakładać, że lepiej rozumieją i wczuwają się w stany emocjonalne innych osób. Decyduje o tym również większa aktywność neuronów lustrzanych, których zadaniem jest umożliwienie odczuwania tego, co czują inni ludzie, a przy współpracy z innymi neuronami pozwalają poczuć to głębiej. 

• Wyczulenie na subtelne bodźce

Zauważanie najmniejszych nawet zmian jest domeną osób wysoko wrażliwych. Dzieje się tak nie tylko za sprawą głębokiego przetwarzania, ale również wyczulenia zmysłów. Pozwala to na widzenie większej ilości szczegółów w otoczeniu pod względem cech fizycznych, ale również w późniejszym wieku na głębsze analizy np. dzieł sztuki. 

Elaine Aron pisze o wysoko wrażliwych dzieciach wiele wspaniałych stwierdzeń. To, które urzeka mnie szczególnie, zamieszczam na koniec tego krótkiego podsumowania:

Zaleta wrażliwości oznacza raczej, że możecie wydobyć z dziecka to, co w nim najlepsze, cokolwiek to jest, w dodatku łatwiej niż rodzice innych dzieci Wasze wysoko wrażliwe dziecko jest gotowe - bardziej niż jego rówieśnicy - do reakcji na dobre i mądre rzeczy, które macie mu do przekazania.

Czytaj więcej »